بی‌حسی نظام سلامت در موج هفتم | بازگشت به افسانه ایمنی جمعی

به گزارش جام جم آنلاین، از آغاز مبارزه با کرونا در کشورمان بیش از دو سال می‌گذرد. در این مدت مرور عملکرد برخی مدیران ‌ از این حکایت دارد که نقشه جامعی برای مبارزه با کووید-19 در کشور وجود ندارد و برخی هنوز ترجیح می‌دهند در برابر این بیماری ‌به آزمون و خطا بپردازند.

این بی‌توجهی سبب شده در هفته یکصد و بیست و هشتم همه‌گیری نیز شاهد افزایش بیماران نیازمند بستری در 29 استان کشور باشیم و روند مرگ و میر نیز در 19 استان کشور افزایشی گزارش شود.

این درحالی است که در کلانشهرهایی مانند پایتخت نیز توجه به پروتکل‌های بهداشتی به کمترین میزان خود رسیده و برآورد می‌شود، حدود 35 درصد از شهروندان به این مهم توجه می‌کنند‌.

‌شاخص‌های اشتباه

 بی‌توجهی به بیماریابی در کشور سبب شده زمینه برای طغیان کرونا در کشور فراهم شود و تحت تاثیر این شرایط ‌ ساکنان  130 شهر در کشور در وضعیت قرمز  و  ‌ 129شهر نیز در وضعیت نارنجی قرار بگیرند.

حمید سوری، ‌رئیس کارگروه پیشگیری و بهداشت قرارگاه ستاد ملی مقابله با کرونا‌ معتقد است، افزایش بیماری و مرگ و میر ناشی از کرونا از حدود یک ماه و نیم گذشته مشخص بود و نسبت به آن هشدار داده می‌شد.‌

او در گفت‌وگو با جام جم آنلاین درباره شرایطی که سبب شده برخی مدیران در مدیریت اپیدمی دچار گمراهی شوند، نیز عنوان می‌کند: ‌برای مدیریت شرایط از شاخص‌های مناسبی بهره گرفته نمی‌شود. به همین دلیل  اقدامات مناسبی‌برای مدیریت بیماری ‌ در دستور کار قرار نمی‌گیرد.

آن طور که سوری توضیح می‌دهد‌ تحلیل و تفسیرهای‌ همه‌گیری‌ بر پایه ‌آمار مرگ، بستری و رنگبندی شهرها انجام می‌شود در نتیجه به اشتباه تصور شد که اپیدمی در حال فروکش کردن است.

به گفته او  با توجه به اینکه نظام بیماریابی فعالی در کشور وجود ندارد، نمی‌توان‌ طغیان‌های کرونا را به درستی شناسایی کرد. ‌

بیماری در حال گسترش است

 گزارش‌های وزارت بهداشت و درمان نیز از افزایش تعداد بیماران و قربانیان کرونا حکایت دارد، براساس این گزارش تعداد ‌ قربانیان کرونا در هفته اول مرداد  ۲۰۴ نفر بود. اما در هفته دوم مرداد تعداد قربانیان به 341 نفر رسیده است.  در این مدت تعداد بیمارانی نیز که در مراکز درمان بستری شده‌اند ‌ از ‌‌7376 نفر ‌ به ۱۰ هزار و ۶۳۴ بیمار  رسیده است.

سوری درپاسخ به این پرسش که در چه مرحله‌ای از موج هفتم کرونا قرار داریم؟ توضیح می‌دهد: اطلاعات موجود درباره تعداد بیماران حکم  نوک قله کوه یخ کرونا را دارد و نشان می‌دهد که در مجموع بیماری رو به گسترش است.

او با اشاره به اینکه  شرایط برای افرایش بیماری فراهم است، ادامه می‌دهد: برای تشکیل زنجیره انتقال بیماری عامل بیماری‌زا، شرایط انتقال  و افراد حساس باید در کنار یکدیگر قرار بگیرند.

آن طور که ‌رئیس کارگروه پیشگیری و بهداشت قرارگاه ستاد ملی مبارزه با کرونا توضیح می‌دهد این شرایط اکنون در کشورمان فراهم است، زیرا عامل بیماری زا وجود دارد. رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیز از سوی شهروندان جدی گرفته نمی‌شود، افراد زیادی حتی در محل‌های بسته از ماسک استفاده نمی‌کنند، تجمع ها افزایش پیدا کرده و شرایط تهویه هوای مناسب  نیز در محیط‌های بسته فراهم نیست. ‌

 او درباره ‌افراد حساس نیز توضیح می‌دهد: این‌ها افرادی هستند که استعداد بیمار شدن را دارند و با توجه به آمار واکسیناسیون می‌توان گفت تعداد این افراد در کشورمان قابل توجه است‌.

بنابراین با توجه به اینکه زنجیره انتقال بیماری در کشورمان کامل است، نمی‌توان انتظار داشت که روند ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در کشورمان کاهشی شود.

یک مقایسه مرگبار

به گزارش وزارت بهداشت از جمعه تا شنبه گذشته 54 نفر در کشورمان قربانی کرونا شده‌اند. این درحالی است که کرونا روزهای مرگبار زیادی را در تقویم ثبت کرده برای نمونه‌ دوم شهریور  سال گذشته بود که 709 بیمار در یک روز قربانی کرونا شدند.

در واقع می‌توان گفت، این روزها برای برخی مدیران تبدیل شدن شهروندان به عدد‌های تلخ به ماجرایی عادی بدل شده است، چون کم نیستند مدیرانی که عدد 709 را کنار  آمار قربانیان این روزهای کرونا قرار می‌دهند و ادعا می‌کنند شرایط بهتر از گذشته است!

این درحالی است که حفظ سلامت شهروندان باید در اولویت برنامه‌های مدیران نظام سلامت باشد.‌

‌رئیس کارگروه پیشگیری و بهداشت قرارگاه ستاد ملی مبارزه با کرونا در این باره می‌گوید‌: برخی مدیران نگرش اشتباهی دارند و تصور می‌کنند، چون قبلا آمار مرگ و میر ناشی از کرونا به ‌ 700 نفر در روز نیز رسیده بود و ما اکنون با این عدد فاصله زیادی داریم، جایی برای نگرانی نیست.

‌او درباره اینکه برخی از کارشناسان می‌گویند جهش‌های ویروس سبب ضعیف‌تر شدن آن می‌شود، نیز می‌گوید: نباید فراموش کرد که احتمال اینکه ویروس دچار جهش مرگبارتری شود، نیز وجود دارد و تصور اینکه ویروس ضعیف می‌شود، نادرست است.

گمشده در میان موج‌ها

‌آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا افزایشی است و در این بین مشخص نیست که این روزها کشور در چه مرحله‌ای از پیک هفتم قرار دارد.

رئیس کارگروه پیشگیری و بهداشت قرارگاه ستاد ملی مبارزه با کرونا دراین باره به جام جم آنلاین می‌گوید: چون نظام بیماریابی مناسبی ایجاد نشده و تعداد تست‌های کرونا مناسب نیست، نمی توان به درستی درباره تغییرات اپیدمی در کشور صحبت کرد.

آن طور که او توضیح می‌دهد برای قضاوت و تحلیل مناسب درباره شرایط اپیدمی  باید تعداد تست‌ها را افزایش داد و معیارهای مناسب‌تری برای خطرسنجی در نظر گرفت‌.

به عبارت دیگر کارشناسان معتقدند بیماریابی باید در کشور مورد توجه مدیران نظام سلامت قرار بگیرد، زیرا این روزها فقط از افرادی که نشانه‌های بیماری را دارند و به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، تست کرونا گرفته می‌شود.

 این درحالی است که برای مدیریت بیماری نیاز است که از سایر گروه‌های جامعه نیز به شکل تصادفی تست گرفته شود تا از طریق بررسی این داده‌ها بتوان مدیریت مناسب‌تری انجام داد.

سوری می‌گوید: برای نمونه با انجام تست‌های تصادفی می‌توان درک درستی از  شرایط در مناطق مرزی، کلانشهرها و پایتخت به دست آورد و با کنار هم گذاشتن این اطلاعات تصمیم‌های مناسب‌تری گرفت.

‌خستگی نظام سلامت ‌

کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی در محل‌هایی مانند مترو و بی‌توجهی به مسائلی مانند بیماریابی از این حکایت دارد که رعایت پروتکل‌های بهداشتی و مدیریت همه گیری برای برخی مدیران حوزه سلامت آن طور که باید در اولویت قرار ندارد.

رئیس کارگروه پیشگیری و بهداشت قرارگاه ستاد ملی مبارزه با کرونا دراین باره به جام جم آنلاین می‌گوید:‌ معتقدم که نظام سلامت دچار ‌ نوعی خستگی یا بی‌حسی  ناشی از اپیدمی شده است. به همین دلیل برای کنترل بیماری شاهد اجرای برنامه‌ای جامع و به روز شده ‌نیستیم.

به گفته او گسترش ‌ این خستگی و بی‌حسی در بین مدیران نظام سلامت عواقب خطرناکی خواهد خواهد داشت.

‌این درحالی است که برخی کارشناسان معتقدند بی‌توجهی برخی مدیران نظام سلامت به مدیریت بیماری و بهبود شرایط کشور این احتمال را قوت می‌بخشد که آنها به دنبال ایمنی جمعی هستند. ‌

سوری دراین باره می‌گوید: به دنبال ایمنی‌ جمعی بودن برای مدیریت و مهار کرونا علمی و اخلاقی نیست، زیرا تغییر پذیری ویروس اجازه شکل گیری ایمنی جمعی را نمی‌دهد.‌

امید به تغییر در نظام سلامت

شنبه ‌گذشته که وزارت بهداشت تعداد قربانیان کرونا را  61 نفر اعلام کرد.‌ خبر دیگری نیز روی سایت وزارت بهداشت و درمان قرار گرفت که از تغییر رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت حکایت داشت.

به این ترتیب معاون بهداشت وزارت بهداشت‌ در حکمی شهنام عرشی را به عنوان سرپرست مرکز مدیریت بیماری های واگیر این وزارتخانه منصوب کرد تا دوران مدیریت محمدمهدی گویا، یکی از قدیمی‌ترین مدیران وزارت بهداشت به پایان برسد.

به سکاندار تازه نفس این مرکز نیز ماموریت‌هایی داده شده است، مانند تدوین برنامه عملیاتی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر‌، تقویت بدنه کارشناسی و ایجاد نظام اطلاعاتی جامع.

این درحالی است که برخی کارشناسان از نبود دسترسی به اطلاعات درباره بیماری‌هایی مانند کرونا همواره گلایه دارند. ‌‌

رئیس کارگروه پیشگیری و بهداشت قرارگاه ستاد ملی مبارزه با کرونا دراین باره می‌گوید: امیدواریم به این شکل داده‌های بیشتری در اختیار کارشناسان قرار گیرد و شرایط برای تحلیل درست اطلاعات فراهم شود.

به گفته او برای‌ مدیریت بیماری به مجموعه‌ای پویا و به روز نیاز است.‌

سوری به ضعف‌های دیگری که باید در این مرکز برطرف شود نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید:‌ ‌بهبود تعامل با منتقدان و ‌محققان، شفاف سازی‌، ‌ تصمیم‌گیر‌ براساس مستندات علمی و ‌ اجتناب از برخورد قهر آمیز و کم توجهی ‌می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند.

 به نظر می‌رسد  مدیران حوزه سلامت برنامه‌ای‌ برای بیماریابی ندارند با این حال اما هر روز به تعداد بیمارانی که به دلیل کووید-19 در مراکز درمانی بستری می‌شوند، اضافه می‌شود. این درحالی است که این روزها بسیاری از این بیماران برای تهیه داروهایی معمولی مانند سرم‌های شست‌وشو و تزریقی نیز با مشکل رو به رو هستند. در چنین شرایطی اگر مدیران  نظام سلامت ‌برای مدیریت بیماری اقدامی نکنند، با افزایش مراجعه به مراکز درمانی خانواده‌های بیشتری برای تهیه دارو و درمان با مشکل رو به رو خواهند شد.

مهدی آیینی | خبرنگار جام جم آنلاین